Ihrama girme yerleri (mikatlar)

Mîkat, ihrama girme yeri ve zamanı demektir. Çoğulu mevâkît'tir.
Bir terim olarak, Mekke çevresinde, çeşitli bölge ve ülkelerden
hacca gelenlerin ihrama girecekleri özel yerleri ifade eder. Bir
kimsenin, hac veya umre için, mikatları ihramsız geçmesi caiz
olmaz. Aksi halde kurban veya mikat yerine dönmek gerekir. Ancak mikat
yerinden önce ihrâma girmek ittifakla caizdir. Hatta Hanefilere göre,
bir sakınca doğmayacaksa, ihramı öne almak daha
faziletlidir. "Hac ve umreyi Allah için tamamlayınız"
(el Bakara, 2/196) ayetinde buna delâlet vardır. Mikatları
beklemeksizin, ailesinin bulunduğu yerden ihrama girmek hac ve umreyi
eksiksiz tamamlamak demektir. Hz. Ali (ö. 40/660) ve Abdullah b.
Mes'ud'un (ö. 32/652) görüşü budur. Çünkü bunda daha çok meşakkat
ve daha büyük tazîm vardır.

İhrama girme yerleri, Mekke'de, Mekke (Harem) ile mikatlar
arasında (hıl bölgesi) veya mikatların
dışında kalan bölgelerde (âfâkî) oturanlara göre değişiklik
gösterir (el-Kâsânî, a.g.e, II, 163-167; İbnü'l-Hümâm, a.g.e,
II, 131-134; el-Meydânî, el-Lübâb, I, 178 vd.; eş-Şîrâzî,
el-Mühezzeb, I, 202-204; İbn Kudâme, el-Muğnî, III; 257-267).

1. Mekke'de oturanlar: Bunların hac için ihrama girme yeri yine
Mekke'dir. Hz. Peygamber ashab-ı kirâma hac için ihrama, Mekke'nin
içinde girmelerini emir buyurmuştur (ez-Zeylaî, Nasbu'r-Râye,
III,16). Mekke dışında, harem dâhilinde evi olanlar da
böyledir. Mekkelilerin umre için mikat yeri ise, dilediği herhangi
bir yerden, hıll'in harem bölgesine en yakın olan yeridir.
Ancak umrede ihrama girmek için hıll'in en fazîletli yeri Hanefi ve
Hanbelîlere göre "Ten'îm", sonrâ "Ci'râne", sonra
"Hudeybiye"dir. Resulullah (s.a.s) Abdurrahman b. Ebî Bekr'e
Hz. Âişe'ye Ten'îm'de ihrama girerek umre yaptırmasını
emir buyurmuştur (Buhârî, cihâd, 125, Umre, 6; Müslim,
Hac,135,136; Ahmed b. Hanbel, III, 309, 394; Tirmizî, Hac, 91).

2. Hıll'de oturanlar: Harem bölgesiyle, beş mikat yerinin
çevrelediği alan arasındaki bölgeye "hıll"
denir. Hıll'de oturanların hac veya umre için ihrama girme yeri
(mikat), ailelerinin bulunduğu yer veya bu yerle. harem arasında
kalan, hıll'den dilediği herhangi bir yerdir. Hac ve umreyi
tamamlamayı emreden ayetle (el-Bakara, 2/ 196) Hz. Ali ve İbn
Mes'ud'un görüşü buna delildir. Hanefîler bu görüşü
benimsemiştir. İmam Mâlik'e göre, bunların mikat yeri,
kendi evleridir.

3. Mikatların çevrelediği alan dışında
oturanlar (âfâki): Arabistan'da mikatlar dışında
oturanlarla, dış ülkelerden hac veya umre niyetiyle Hicaz'a
gidenler için geldiği bölge veya ülkeye göre ihrama girme yerleri
(mikat) belirlenmiştir. İbn Abbâs (r.a)'tan şöyle dediği
nakledilmiştir: "Nebî (s.a.s), Medineliler için
Zülhuleyfe'yi, Şamlılar için el-Cuhfe'yi, Necidliler için
Karnü'l-Menâzil'i ve Yemenliler için Yelemlem'i mikat olarak belirledi.
Bunlar, belirtilen bölge veya ülke tarafından gelen diğer
belde yolcuları için de mikat yeridir" (Buhârî, Hac, 7, 9,
11,12, Sayd,18; Müslim, Hac,11-12; Ebû Dâvûd, Menâsik, 8; Nesâî,
Menâsik,19, 20, 23; Ahmed b. Hanbel, I, 238). Câbir (r.a)'den merfû
olarak rivayet edilen Müslim hadisinde bunlara, Iraklılar için Zat-ı
ırk ilâve edilmiştir (Ebû Dâvûd, Menâsik, 8).

Gelinen ülkelere göre mikatlar şöyledir:

a. Türkiye, Suriye, Mısır, Mağrib ve Avrupa
tarafından deniz yoluyla gelenlerin mikatı Cuhfe (Râbiğ)'dir.
Cuhfe ile Mekke aiası yaklaşık 187 km. dir.

b. Medine'den gelenlerin mikatı Zülhuleyfe (Âbâr-ı Ali)
olup, Mekke'ye yaklaşık 464 km.dir. En uzak mikat yeri
burasıdır.

c. Irak, İran ve diğer doğu ülkelerinden gelenlerin
mikatı Zât-ı Irk'tır. Bu yer Mekke'ye yaklaşık
94 km.dir.

d. Kuveyt ve Necid yönünden gelenlerin mikatı bugün es-Seyl
denilen Karnü'l-Menâzil'dir.

e. Yemen'den gelenlerin mikatı Mekke'nin güneyinde bulunan
Yelemlem olup, Mekke'ye 54 km.dir,

İhrama girme yerlerini Hz. Peygamber tayin ettiği için hac,
umre, ticaret veya başka bir amaçla gelen her müslümanın
buralarda veya daha önce ihrâma girmiş olması lâzımdır.
Eğer yol, bu noktalardan geçmiyorsa buraların hizalarından
ihrâma girilir. Medine'ye gelenler, hac için Mekke'ye doğru yola çıkınca
Zülhuleyfe'de bugün Âbâr-ı Alî denilen yerde ihrama girerler.

Mikatlardan içeride bulunan kimseler, ihramsız Mekke'ye
girebilirler. Fakat hac veya umre için, bulundukları yerden ihrama
girerler. Mikat içinde, fakat Mekke dışında bulunan,
bulunduğu yerde; Mekke'nin içinde oturanlar ise, kaldığı
evde ihrama girerler.

Dışarıdan hac veya umre için gelen kimse mikatı
ihramsız geçerse ya bir kurban keser veya geri dönüp mikat yerinde
ihrama girer. Mekke'ye girme niyeti olmaksızın mikatı
ihramsız geçene birşey lâzım gelmez.