Islam hukukuna göre vakif olan seyi herhangi bir suretle satmak veya satin almak caiz midir

İslam hukukuna göre herhangi bir yöne vakfedilmiş olan bir
şeyi satmak ve satın almak caiz değildir. Sünnet bunu
yasakladığı gibi icma'-ı ümmet de bunu yasaklamıştır.
Bu hususta ihtilaf yoktur. İbn Ümer (ra) şöyle diyor: Ömer
(ra) (Ravinin babası) Hayber arazisinden kendisine bir tarla isabet
etti. Bunun üzerine Hazret-i Peygamber'e (sav) gidip tarla için
kendisiyle istişarede bulunup dedi ki: Ey Allah'ın Resulü,
Hayber arazisinden bana bir tarla düştü. Şimdiye kadar ondan
daha değerli bir şey elime geçmemiştir. Hakkında ne
buyurursunuz? Hz. Peygamber (sav) buyurduki istersen onu haps ?vakıf-
edip tasadduk edersin. Bunun üzerine hz. Ömer (ra) satılmaması,
hibe edilmemesi ve miras olarak kalmaması üzerine tasadduk etti.
Fakirlere, hürriyete kavuşmak maksadıyla efendileriyle mükatebe
akdini yapmış kölelere, mücahidlere, yolda kalmış
olan kimselere, misafirlere verilmek üzere vakıf etti. Ona bakan
kimsenin normal olarak ondan yemesinde beis yoktur. Yalnız ondan mülk
edinmez (Tirmizi).

Vakıf edilen malın satılması ve satın
alınmasının caiz olmadığında ittifak
vardır. Ancak vakıf edilen maldan istifade edilemeyecek bir
duruma gelirse ?bir tarlanın şehrin ortasında
kalması gibi- Hanefi ile Hanbeli mezheblerine göre daha iyisiyle değiştirilmesi
caizdir. Çünkü vakfın gayesi vakıf edilen yöne yardım
sağlamaktır. Faydası olmadığı halde onu
tutup haps etmenin manası yoktur (İbn Abidin).

Hülasa Hanefi ile Hanbeli mezheplerinin ileriye sürdükleri mesele
hariç İslam hukukuna göre vakıf edilen mal ne
satılır, ne alınır. Şayet herhangi bir sebebden
dolayı birisinin elinde vakıf malı bulunsa mümkün ise onu
esas sahibine iade etsin. Mümkün değilse kirası ne kadar
tutarsa vakıf edilmiş yöne versin veya harcasın.