Tuvalet kagidi
Ilim vasıtası olan kağıdın tuvalette
kullanılmasının hükmü nedir?
Gerçekten de müslümanlar tarih boyunca ilme verdikleri değerin
bir göstergesi olarak onun her türlü âlet ve edevatina da saygı güstermişlerdir.
Kitabın, hattâ kağıdın olduğu yöne doğru
ayaklarını uzatmamışlar sırtlarını dönmemişlerdir.
Bu konu ile, ilgili olarak istincâ (tahâret) hakkında şu
ölçüleri getirmişlerdir: istincâ; kömür, cam, teneke gibi
insana zararlı şeylerle, hayvan yemleri; alaf ve zâyi edilmiş
sayılacak değerli eşya ile; hürmet edilmesi gereken kitap
vb. şeylerle yapılmaz. Yapılırsa mekruh olur.
Kağıt da buna dahildir. Çünkü o ilim aracı olduğu için
hürmet ister ve bazılarına göre ta'zîm edilmesi' dinimizin
edep anlayışındandır. Şâfiiler bu konuda dînî
metinler yazılı kitaplarla diğerlerini ayırırlar:
Kâğıda hürmet edilmesi, dînî metin taşımasından
dolayıdır, derler. Binaenaleyh, felsefe roman; hikâye gibi
kitap yaprakları ile, (müstehcen ve Islâm dışı
yayın yapan gazete.ve dergilerle) istinca yapılabileceğini
söylerler.
Ama Hanefîler; kendileriyle Kur'ân'ın
yazıldığı herbir harfe dahi saygı gösterilmeli
ve Kur'ân harflerinin bulunduğu kağıtlarla -
yazılı olan cümleler ne olursa olsun- istinca yapmamalıdır
derler. Ama elbette lâtin harfleri öyle değildir. Ayrıca kâgıtla
istincanın mekruh olmasının sebebi yazı âleti olması
olunca, yazıya elverişli olmayan kâgıtla istincâ yapmakta
da beis olmaz.(bk. Ibn Âbidin, I/340; Vehbe ez-Zuhaylî, el-Fıkıh
I/199-200; Sirbînî el-Hatib; Mugni'1-muhtâc I/44 Ibn Kudâme, el-Mugni
I/157-58)Yani bugün kullanılan tuvalet kâgıtları
yazı âleti değildir, özel olarak kurulanmak için yapılmışlardır,
dolayısı ile kullanılmaları câizdir. Işin fetvâsı
budur. Ancak günümüz için aklıma şöyle bir şey de
takılıyor: Seka'da çalışan
yakınlarımızdan öğrendiğimize göre fabrikaya
hâlâ bol miktarda eski kitap gelmekte ve bunlar yeniden hamur olup,
ikinci üçüncü derece kâğıt yapımında
kullanılmaktadır. Yüzbinde bir ihtimalle de olsa, aslı bir
mushaf metni ya da dînî bir kitap olan bir tuvalet kâğıdı
ile kurulanmış olma endişesinden ötürü, özellikle saf
beyaz olmayan tuvalet kâgıtlarını kullanmama verâsi
gösterenlere de gülmemek gerekir. Ne var ki, bu fetvânın, hattâ
takvânın bile ötesindedir ve işaret ettiğimiz gibi, verâdır,
herkese de söylenmemelidir.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.