Tesebbühte zamana vemekana göre degisme olabilir mi?
Teşebbüh, yani kafir ve fasıklara benzemek yasaktır.
Ehli küfre has ve küfür alameti sayılan bir elbiseyi giymek küfür,
ehli fıska has bir elbiseyi veya bir cinsin diğer cinse has
elbisesini giymek ise fısktır. Yani islam'ın üzerinde
durduğu teşebbüh sırf gayrimüslimleri taklit etme veya
erkeklerin kadınlara, kadınların da erkeklere veya ehli
fıska benzeme özentisiyle birbirlerinin şekil ve
kıyafetlerini taklid etmeleridir. Nitekim peygamberimiz (sav)
kadınlara benzemeye çalışan erkeklere ve erkeklere
benzemeye çalışan kadınlara lanet etmiştir (Et-Tergib
ve't-Terhib).
İmam-ı Rabbani, Ahmed el-Faruk Serhedi Mektubat isimli
eserinde der ki: "Doğru olan şu ki, erkekler kadınlara
benzemekten nehy edildiklerine göre hüküm kadınların
adetlerini bilmeye tevakkuf eder. Bir beldede kadınlar önden düğmeli
gömlek giyiyorlarsa oradaki erkeklerin kadınlara benzememek için
bunu giymeyi terketmeleri ve yandan düğmeli gömlek veya elbise
giymeleri gerekir. Başka bir beldede kadınlar yandan düğmeli
elbise giyiyorlarsa erkeklerin önden düğmeli olan elbiseyi tercih
etmeleri lazımdır" (Mektubat).
Muğnil-Muhtaç isimli eserde de, bir memlekette bir fakihin mutad
olmayan kaftan ve takke giyinmesi kişiliği zedeler ve
şehadetin reddine vesile olur, denilmektedir (Muğnil-Muhtaç).
Şaoka, Osmanlı döneminde sırf gayrimüslimleri taklıd
gayesiyle giyilmesi bakımından teşebbüh alameti sayılır.
Fakat bugün şapka giyinmede gaye gayr-i müslimleri taklıd
değildir. Belki adet böyle olduğu için giyilmektedir. Bu
itibarla niyette gayrimüslimlere benzeme sözkonusu olmayınca
şapka giymek teşebbüh alameti sayılmaz. Yukarıda
İmam-ı rabbani'den de naklettiğimiz gibi, hüküm örfe
göre değişmektedir.