Kadinin kocanin soyadini almasi

Resmi evlenmelerde kadın kocanın soyadını
alıyor. Bu mesele Islam'da da böyle midir?

Soyadı meselesinin tarihi henüz yenidir ve Islâm tarihi boyunca
uygulânmamıştır. "Soyadı" kişinin
hangi soya ait olduğunu, kimlerden geldiğini ve bir anlamda
kimin çocuğu olduğunu gösteren bir işarettir. Soyadı
sayesinde insanın nesepli ya da nesepsiz olduğu
anlaşılmış olur. Bu açıdan,
bakıldığında, eğer bugün millet içinde ya da
milletlerarası bir kolaylık sağlıyorsa ve de bu
kolaylığı bizim tarihimizde kullanılan "künye"
ve "lakap" gibi uygulamalar bugün artık temin edemiyorsa.
soyadı uygulamasında bir mahzur olmaz denebilir. Çünkü
Islâmda da önemli olan, kişinin nesebinin belli olması,(bk. Kâsimî,
Serafu'1-esbhat 5) ve kimlerden doğmuşsa onlara nisbet
edilmesidir. Soyadı uygulamasının câiz olmadığı
konusunda da bir nas yoktur: Ancak kadının kocanın
soyadını alması bize en az iki yönden mahzurlu ve gayr-i
Islâmî geliyor:

a- Kişinin kendi Babasına nisbet edilmesi esastır.(bk.
K. Bakara (2) 233; Ahzâb (33) 5) Soyadı demek, bir bakıma
falancalanın soyundan ve filancaların çocuğu demek olur.
Başkasının soyadını alan kadın, kendi
soyundan koparılmış,ve sanki
soysuzlastırılmış olacaktır. Meselâ Ali Gül ile
Fatma Sümbül evlenir ve Fatma Sümbül, Fatma Gül adını
alırsa Fatma nın artık soyu belli değildir. Sırf
bu adıyla onun artık soylu bir âileden olup olmadığını
anlamamız mümkün olmayacaktır.

b- Bu uygulamada kadının değersiz ve ikinci
sınıf insan olduğu manası vardır. Halbuki;
kadın ile erkek, misyon ve fonksiyon olarak farklı olmakla
birlikte insan olarak eşit varlıklardır. Buna göre niçin
kadın erkeğin soyadını alıyor da erkek
kadının soyadını almıyor, sorusuna
kadının insanlıkta ikinci sınıf kabul
edilmesinden başka bir cevap bulunamaz. Oysa Rasulüllah Efendimiz
(s.a.s) "Muhammed b. Abdullah" ise, mesela Âişe validemiz
de "Âişe bt. Ebûbekr" dir ve öyle kalmıştır.
Hattâ Efendimizin "Ebu'1-Kâsım" künyesine karşılık
o da "Ümmü Abdillah" künyesini almıştır.