Peynir mayasi ve ithal peynirler

Dış ülkelerden peynir ithal ediliyor. Bu peynirlere domuz
yavrularının mayası katıldığı söyleniyor.
Bunlara karşı tavrımız ne olmalıdır.
"Başkalaşım" var diye yiyebilirmiyiz?

Islâm ümmeti domuz etinin her parçasının haram
olduğunda ittifak etmiştir. (Ibnü'l-Arabî, Ahkâm I/54) Dolayısı
ile domuzdan bir şeyin karıştığı bilinen hiçbir
şey yenmez, ya da içilmez. Ancak pis olmayan kimyevî maddelerden
elde edilen, ya da ehli kitabın (Yahudi ve hiristiyanların)
boğazladığı eti yenen hayvan yavrularının
kursaklarından yapılan maya ile mayaladıkları eti
yenen hayvan sütünün peyniri yenebilir. Hatta Hz. Ömer'e ölmüş
hayvan (meyte) kursağı mayası katılarak yapılan
peynirin durumunu sorduklarında : "Siz Bismillah deyip
yiyin" demiştir. (Ibn Kudâme, el-Mugnî VNI/6l2; Kal'acî,
Mevsü'atü-fıkhı Ömer 616 ) Aynı kaynakta vaktiyle müslümanların,
mecûsilerin yaptığı peynirleri de yedikleri
anlaşılıyor. Ebu Hanife de ölü (meyte) yavrunun mayasının
temiz olduğu kanaatindedir. Ancak Şafiî "Meyte (ölü
hayvan) size haram kılındı" (K. Bakara (2) 173)
ayetinin şumûlüne bakarak bu tür mayaların pis olduğunu
söyler. (Her iki görüş için bk. Kurtubî I/220)

Gerçi; Rasulûllah Efendimizin (s.a.) ve ardından gelen müslümanların
Acem diyarından gelen peynirleri yedikleri, halbuki mecusî olan bu
acemlerin kestiklerinin meyte (ölü) olduğu, buna rağmen ilk müslümanların
yedikleri peynirlerin mayasının boğazlanmış ya da
meyte olan hayvan kursağından kurutulduğuna
aldırmadıkları rivayeti vardır (Bk. Kurtubi I/221).
Ancak bu iki şekilde izah edilmiştir. Bir: Peynir yapılan süte
katılan kursak mayası, peynire oranla çok azdır. Bu kadar
az bir pislik ise "çok sıvı" içerisinde bağışlanmıştır.
Ya da bu İslam'ın ilk yıllarında olan bir durumdur.
Yoksa sahabenin, Acem Diyarından gelen peynirleri yediklerini kimse söyleyemez.
Çünkü peynir Arapların gıda maddelerinden değildi. Müslümanlar
Acem beldelerini fetihle bunu öğrendiler. Binaenaleyh, Rasulüllah'ın
(sa) ve sahabenin değil Acemlerden gelen ve onların
boğazladıkları hayvanların mayalarıyla
yapılmış peynirleri yediklerini, herhangi bir peynir
yediklerini dahi söyleyemeyiz. (agk; Kurtubi böyle diyor ama
Ibnü'l-Kayyim Rasülullah'a (s.a) Tebük'te peynir taktim edildiğini
onun da bir bıçak isteyip besmele ile kesip yediğini kaydeder.
(Zâdü'1-me'ad IV/296. Terc. V/28) Sahebenin de Irak ve Şam'da
yediklerini söyler. (agk))

Hatta Ebu Ömer: "Putperestlerin, mecusilerin ve diğer
kitapsızların boğazladıkları
dışındaki yemekleri yenir. Peynir şeri
boğazlamaya ihtiyaç duyurur, çünkü o kursaktan yapılan maya
ile mayalanır" der. (agk.)

Keza bir başka rivayette de Hz. Ömer; ehli kitabın
yaptığından başka peynirlerin yenmemesini, çünkü
peynirin kuzu kursağıyla mayalandığını, onun
da ancak ehli kitabın ya da müslümanın kesmesiyle temiz
olacağını, başkası keserse pis
sayılacağını söyler. (Kal'acî, agk. (Beyhakî,
Sünen X/6; Nevevî, Mecmû. IX/96'dan))

Netice olarak :

1. Domuz mayasından olduğu bilinen peynir yenmez.

2. Yahudi ve Hiristiyanların dinlerine uygun olarak
boğazladıkları eti yenen hayvan kursaklarıyla,
ya da pis olmayan kimyasal maddelerle mayalanan peynirler yenebilir.
(Ibn Abbas'ın görüşü de budur. bk. Kal'acı, Mevsûatü
fıkhı A.b. Abbas I/306 (Abdurrezzâk IV/547; Nevevî,
Mecmû IX/70'ten)) Ancak özellikle gıda konusunda müslümanlar
titiz davranmalı ve başkalarına
bağımlı olmamalıdırlar. İç alemleri
(letaifleri) ancak bu sayede duyarlı olabilir.

3. Eti yenen hayvanların meytelerinden (boğazlanmadan
ölenlerinden) alınan maya ile yapılan peynirler de Imam
Azam'a göre temizdir, Imam Şafiî'ye göre ise pistir.

4. Içerisine çözücü olarak alkol katılan sun'i peynir
mayaları da şuruplar hükmünde olduğundan Hanefilere
göre (Allah'u a'lem) kullanılabilirler. Tâ müslümanlar
bunun alternatifini buluncaya dek.