Sadaka-i fitir

Ramazan bayramı sadakası. Buna zekatul-fıtır veya
yalnız fıtır da denir. Yaratılış şükranesi
olmak üzere sevap kazanmak kasdiyle verilir. Fıtır
sadakası Hicret'in ikinci senesinde zekat farz olmadan önce vacib
olmuştur. Hür müslüman ve asıl ihtiyacından fazla
nisap miktarı bir mala sahip olan kişilerin vermesi gerekir.

Akıl ve büluğ şart değildir. Akıl
hastalarının ve delilerin velileri onların
mallarından fıtır sadakası verirler. Ramazanda oruç
tutmamış olanlar da fıtır sadakası verirler.

Sadaka-i fıtrın edasının vakti, bayram
sabahıdır. O günden önce ölen ve zengin iken fakir düşen
kimselere sadaka-i fıtır vacib olmaz. Bayram gecesi güneş
doğmadan önce doğan çocuğun fitresini vermek vacibtir.
Fitre bayram sabahından önce ve sonra her ne zaman verilse
sahihtir ve eda olur; onun kazası yoktur. Fakat müstehap olan
sabah namazı ile bayram namazı arasında veya birkaç gün
önce vermektir. Fitreyi bayramdan sonra vermek caiz ise de, bir vacib
geciktirilmiş olacağından iyi değildir.

Sadaka-i fıtır, zekat gibi malın değil,
başın zekâtıdır. Bunun için asıl ihtiyaçlardan
fazla olan malın büyüyücü olması, üzerinden bir yılın
geçmesi ve ticaret malı olması şart değildir.
Bayram sabahı nisaba malik olan kişiye bile sadaka-i
fıtır vacibtir. Nisap, gümüşe göre ikiyüz dirhem
(561.2) gr. değerindeki bir maldır. Nisap miktarı mal,
sadaka-i fıtır vacib olduktan sonra telef olsa yine fitre
vermek lazımdır. Bu miktar bir mala sahip olan bir kimse
kendisi için, baliğ olmayan malsız çocukları için,
hizmetinde bulunanlar için, sadaka-i fıtır vermesi vacibtir.
Hanımı ve büyük çocuğunun fitrelerini vermesi üzerine
vacib değildir. Fakat yanında bulunan büyük çocuğunun
ve hanımının fitrelerini kendilerine sormadan verebilir.
Malı olan küçük çocuğun fitresi kendi malından
verilir.

Sadaka-i fıtır, buğday, arpa, kuru hurma, kuru
üzümden verilir. Buğday veya buğday unundan yarım sa',
(520 dirhem 1459 gr.), ötekilerden ise bir sa' (1040 dirhem 2918 gr.)
verilir (bak: Sa'). Bu dört maddenin herhangi birine göre vermek
caizdir. Bu miktar aynen verilebileceği gibi, kıymet olarak da
verilebilir. Fakirin menfaatine uygun olanı vermek daha
faziletlidir. Sadaka-i fıtrın rüknü, onu ehline vermektir.
Zekat kimlere verilirse sadaka-i fıtırda onlara verilir. Fitre
yalnız bir fakire verilmeli, onu bir kaç fakire vermek için
parçalamamalıdır. Sadaka-i fıtır verirken niyet
etmek gerekir. Ancak fakire Sadaka-i fıtr olduğunu söylemeye
gerek yoktur. Sadaka-i fıtr öncelikle mükellefin bulunduğu
yerdeki fakirlere verilmelidir. Başka yerlere göndermek mekruhtur.
Gönderilecek olan kişiler akraba veya daha muhtaç kişilerse
mekruh olmaz.