Mesh
Silme, eli bir şey üzerine sürme; belirli süre içinde özel
bir mest'in üzerine ıslak eli sürmek anlamında bir
fıkıh terimi. Topuklarla birlikte ayakları örten,
giyilen ayakkabıya "mest (huff)" denir. Abdestte mest
üzerine meshetmek, ayakları yıkama yerine geçer. Deriden yapılan
ve topukları örten özel yapılı mest; potin, çizme,
aba, terlik ve kalın çorabı da kapsamına alır. Yani
bunlarda mest hükmündedirler.
Mest üzerine meshin cevazı sünnetle sabittir. Hz. Peygamber
şöyle buyurmuştur: Mukîm, mestleri üzerine bir gün bir
gece; yolcu ise üç gün üç gece mesheder" (Nesaî, Tahâre, 98;
İbn Mâce, Tahâre, 86; Ahmed b. Hanbel, Müsned, V, 213). Bu, meşhur
bir hadis olup, içlerinde Hz. Ömer, Afi, Huzeyme b. Sâbit, Ebû Saîd
el-Hudrî, Saffân b. Assâl, Avf b. Malik, İbn Abbas ve Hz. Âişe
gibi ünlü sahabelerin bulunduğu kalabalık bir sahabe
topluluğu tarafından nakledilmiştir. Hatta İmam Ebû
Yusuf, mestlerin üzerine mesih haberinin, benzeriyle Kur'ân ayetini
neshetmenin mümkün olacağı kuvvette bir hadis olduğunu
belirtmiştir. Ashab-ı Kiram söz ve fiil olarak meshin caiz
olduğunda ittifak etmiştir. İmam Malik meshi yalnız
yolcu için caiz görmüştür. Hasan el-Basrî şöyle demiştir:
"Bedir gazvesine katılmış yetmiş sahabeye
yetiştim, hepsi de mest üzerine meshi caiz görüyordu"
(el-Kasânî, Bedâyiu's-Sanâyi, Beyrut 1402/1982, I, 7; İbn
Abidin, Reddü'l-Muhtâr, İstanbul 1984, I, 260, 261).
Ayaklara meshin farz miktarı, her ayağın ön tarafına
rastlayan mestin üzerindeki, elin küçük parmağı ile üç
parmaklık yerdir. Bu kadar bir yere meshetmekle, farz yerine
gelmiş olur.
Şafiîlere göre, mestlerin üzerine bir parmak bile olsa mesh
yeterlidir. Hanbelîler mestlerin üstünün yarıdan
fazlasına, Malikîler ise, mestlerin üstünün tamamına meshi
gerekli görürler.
Mestlerin altına mesh edilmez. Yapılan mesihte
parmakların açıkça bulunması, meshin ayak
parmaklarının ucundan yukarıya doğru
yapılması sünnete uygun bir meshdir. Ancak sünnete uygun düşmemekle
birlikte, mestin üzerine su dökmek, mesti sünger gibi bir şeyle
ıslatmak, mestin üzerine enine olarak mesh etmek veya meshe mestin
koncundan başlamak da yeterli olur.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.