Tesebbüh te zaman ve mekana göre degisme olabilir mi?
"Teşebbüh" te zaman ve mekâna göre değişme
olabilir mi? Meselâ "şapka dün teşebbüh alâmeti iken
bugün böyle olmaktan çıkmış mıdır?
Teşebbühü iki grupta mütâlaa etmek gerekir: Birincisi:
Şi'âr sayılan, yani ibadetle ilgili olan noktalarda teşebbüh
ki, bu noktalarda teşebbüh zâhiren küfrü gerektirir.
Ikincisi: Şi'âr sayılmayan noktalarda teşebbüh ki,
bunun da teşebbüh maksadıyla olması halinde fısk ve
isâet olduğunda ittifak vardır.Şi'âr olan noktalarda,
önceden başkalarının Şi'ârı olduğu
bilindiği sürece teşebbüh yasağının devam
edeceği, şi'ar olmayan hususlarda ise, teşebbühün her an
değişebileceği söylenebilir. Hattâ belli bir tarihte
belli bir gruba şi'ar olmakla beraber, bu durumu ancak tarih
sayfalarından öğrenilen, yaşanması halinde hiç bir
dinin ya da grubun kendisi ile ögünmeyeceği hususlarda da
teşebbühün değişebileceğini kabul etmek daha gerçekçi
bir yol olmalıdır, kanaatindeyim. Fakat, ibadetle ilgili olarak,
İslam'ın Şi'âri sayılan hususlarda
değişmenin olacağı düşünülemez. Sakalı
buna ömek gösterebiliriz. Müşriklerin hep sakallı olması
halinde, onlara benzememek için sakalın kesilmesine kail olmak,
onlardan dişlerini misvaklamayı, ya da temizlemeyi âdet
edinmeleri durumunda misvak kullanmayı terketmemiz gerektiğini söylemek
demektir. Bunun ise hiç bir akıllının kabûlü olamayacağı
açıktır. Sakaldaki muhalefetin boyamakla temin edilmesinin
istenmesi de, bu hikmete mebni olmalıdır. Anadoluda köylülerimizin
giydiği şekliyle sapkaya gelince, bu mütefekkirlerimizin
ifadesiyle "o artık ihtida etmiştir", bizim
malımız olmuştur. Ama sırf başkalarına
benzemek maksadıyla giyilmesi mahzurdan hâlî değildir.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.